1533 - 1584
Willem van Oranje
Je kent hem misschien als Prins van Oranje, Willem de Zwijger of Vader des Vaderlands. Maar wie was Willem van Oranje nou eigenlijk? Wij vertellen zijn verhaal.
Van opstandeling tot ‘vader des vaderlands’
Wie was Willem van Oranje?
In 1533 werd Willem geboren op slot Dillenburg, in het Duitse rijk. Als jochie van 11 jaar oud erft hij het Franse Prinsdom ‘Orange’. Ondanks zijn lutherse ouders eist keizer Karel V dat hij een katholieke opvoeding krijgt in Brussel. Op deze manier krijgt hij uiteindelijk de titel ‘Prins van Oranje’. Bij deze titel hoort de wapenspreuk ‘Je maintiendrai’, wat Frans is voor ‘Ik zal handhaven’. Deze spreuk is nog steeds te lezen op het huidige Nederlandse rijkswapen.
In 1555 neemt de Spaanse Filips II het stokje over van zijn vader Karel V. Willem van Oranje krijgt met de tijd steeds meer belangrijke functies die hem als een van de invloedrijkste edellieden van de Nederlanden maakt. Zo was hij: legeraanvoerder, lid van de Raad van State (adviesraad van de vorst), ridder in de Orde van het Gulden Vlies, stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht en woordvoerder van de edellieden.
“Een van de invloedrijkste edellieden van de Nederlanden”
In opstand
De beeldenstorm
Doordat Filips II een slechte band had met de adel en erg streng optrad tegen ketters verslechterde de band met Willem van Oranje. Willem was het niet eens met zijn manier van heersen.
In 1566 breekt de beeldenstorm uit, dit was de opstand tegen de heftige kettervervolgingen van de Spaanse vorst. In reactie hierop wordt de hertog van Alva aangesteld, hij zal de opstandelingen zwaar straffen. Willem van Oranje vlucht voor deze godsdienstvervolgingen terug naar zijn geboorteplaats. Vanuit hier probeert hij vanaf 1568 een einde te maken aan het bewind van de Spaanse tiran Alva door middel van militaire aanvallen en propagandamiddelen. In deze tijd is ook het Wilhelmus ontstaan zoals we dat nu nog kennen.
De beeldenstorm: protestanten bestormen en vernielen de versieringen en beelden in katholieke kerken en kloosters.
Militaire successen
De idealen van Willem van Oranje
Op 1 april 1572 namen de geuzen (opstandelingen) Den Briel in. Dit militaire succes zorgde ervoor dat de opstandelingen steeds meer steun kregen in de Nederlanden, de opstand bleef stand houden in Holland en Zeeland. Ook bevrijdde Willem van Oranje op 3 oktober 1574 met zijn watergeuzen de stad Leiden van de Spanjaarden (Leidens ontzet), de dijken van Holland werden op deze dag doorgebroken om het leger te verassen per boot. Door deze overwinning werd de vraag naar onafhankelijkheid steeds groter en in 1576 tekende alle Nederlandse gewesten de Pacificatie van Gent. Met deze overeenkomst kwamen de idealen van Willem van Oranje steeds dichterbij: een onafhankelijk Nederland en vrijheid van godsdienst. Willem was populairder dan ooit.
De strijd voor een onafhankelijk Nederland en vrijheid van godsdienst
Vogelvrij
De moord op de 'Vader des Vaderlands'
Fillips II verklaarde Willem van Oranje op 1580 vogelvrij. Willem reageert hierop met zijn verweerschrift (Apologie) en de gewesten die nog steeds in opstand zijn komen met het Plakkaat van Verlating. Beide geschriften rechtvaardigen het verzet dat wordt gepleegd tegen de tirannie van de vorst. Op 10 juli 1584 werd Willem van Oranje in het Prinsenhof in Delft vermoord door Balthasar Gerards, zijn laatste woorden zouden zijn: “God, wees mijn ziel genadig […] God, ontferm u over dit arme volk”. Pas een paar jaar na zijn dood vormen de opstandige gewesten een onafhankelijke republiek, aangezien hij werd gezien als de grondlegger van deze staat wordt hij ook wel de ‘Vader des Vaderlands’ genoemd.
“God, wees mijn ziel genadig […] God, ontferm u over dit arme volk”
16 kinderen
De vrouwen van Willem
Willem van Oranje stapte maar liefst vier keer in het huwelijksbootje en hij kreeg 16 kinderen. In 1551 trouwde hij met Anna van Egmond, in 1561 met Anna van Saksen in 1575 met Charlotte de Bourbon en in 1583 met Louise de Coligny. Een huwelijk was vaak van maatschappelijk en politiek belang, toch had hij met bijna alle vrouwen een goede verhouding. Na de dood van zijn tweede vrouw kreeg Willem van Oranje een relatie met Eva Elincx, met haar kreeg hij een buitenechtelijke zoon.
